ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΗΜΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Μέχρι σήμερα συζητούσαμε και αποφασίζαμε για την οικονομική κρίση και τις συνέπειες που αυτή έχει στην ελληνική κοινωνία και την αυτοδιοίκηση. Συζητούσαμε και αποφασίζαμε για να μην περάσουν τα επαχθή μέτρα των μνημονίων τα οποία καθηλώνουν το λαό στη φτώχεια και την οικονομία σε μια βαθιά ύφεση. Συζητούσαμε και αποφασίζαμε για τις πολιτικές και τα μέτρα που μπορούσε να προωθήσει η αυτοδιοίκηση προκειμένου να στηρίξει τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού και να διατηρήσει την κοινωνική συνοχή. Συζητούσαμε και αποφασίζαμε για να μην περάσουν οι περικοπές στους ΚΑΠ και τα κοινωνικά προγράμματα των δήμων. Προειδοποιούσαμε ότι η υποχρηματοδότηση της αυτοδιοίκησης θα σημάνει την οικονομική κατάρρευση των δήμων με ανυπολόγιστες συνέπειες στις τοπικές κοινωνίες. Προσπαθήσαμε να πείσουμε τις κυβερνήσεις πως η αυτοδιοίκηση, παρά το γεγονός πως δεν είναι αιτία του δημοσιονομικού προβλήματος της χώρας μπορεί να γίνει μέρος της λύσης του. Σήμερα όμως, μετά την ψήφιση του ν.4093/12 και τις σχετικές Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, η ατζέντα αλλάζει. Η συζήτηση πλέον αφορά στην ίδια τη φύση του θεσμού της αυτοδιοίκησης. Αφορά ευθέως στην κατάργηση της συνταγματικά κατοχυρωμένης Διοικητικής Αυτοτέλειας της αυτοδιοίκησης. Αφορά στην πλήρη καταστρατήγηση του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας. Αφορά στα ιδιωτικά συμφέροντα που καραδοκούν για να αισχροκερδήσουν πάνω σε μία διαλυμένη, οικονομικά αδύναμη και θεσμικά ανίσχυρη αυτοδιοίκηση.
Ο ν.4093/2012 αποτελεί «συμβόλαιο θανάτου» για την διοικητική αυτοτέλεια και την οικονομική αυτοδυναμία της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, με την ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2013 και τις τεράστιες περικοπές στη χρηματοδότηση των δήμων, επιβεβαιώνεται η πλήρης υποβάθμιση και απαξίωση του θεσμού. Ότι κέρδισε η ελληνική αυτοδιοίκηση με τους μακρόχρονους αγώνες της, το έχασε με ένα και μόνο νομοθέτημα. Οι νέες ρυθμίσεις είναι σε πλήρη αντίθεση με τις συνταγματικές επιταγές για ταυτόχρονη μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων σε μία κρίσιμη περίοδο του Καλλικράτη. Από 1/1/2013 περισσότερες από 200 αρμοδιότητες μεταφέρονται στο σύνολο των Δήμων χωρίς καμία αντίστοιχη μεταφορά οικονομικών ή ανθρώπινων πόρων. Αντίθετα ο ν.4093/2012 σε συνδυασμό με τον κρατικό προϋπολογισμό του 2013 επιχειρεί περικοπές και στους ανθρώπινους πόρους και στα ήδη θεσμοθετημένα έσοδα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να επαναλάβουμε πως η αυτοδιοίκηση συνεισέφερε τα μέγιστα στην προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας, όχι μόνο με τη νέα οργάνωση των δομών των δήμων και τη δραστική μείωση των δαπανών τους αλλά ακόμη και με την προσωπική συμμετοχή όλων των υπαλλήλων και των αιρετών με τη μείωση των αποδοχών τους να ξεπερνά το 50%. Εάν γινόταν αντίστοιχη συνολική περικοπή στη χρηματοδότηση όλων των φορέων του Δημοσίου Τομέα, είναι απολύτως βέβαιο ότι ο προϋπολογισμός της Ελλάδας θα κατέγραφε πλεονάσματα. Τα παραπάνω αποδεικνύονται εύκολα εάν αναλογιστούμε ότι από τον Καποδίστρια έως τον Καλλικράτη (01.01.2011) οι Δήμοι και οι Δήμαρχοι μειώθηκαν από 1.034 σε 325 (-69%), οι Δημοτικοί Σύμβουλοι από 16.390 σε 9.375 (-43%), το Νομικά Πρόσωπα και οι Επιχειρήσεις των Δήμων από 5.880 σε 1.138 (-81%), οι σχολικές επιτροπές από 9.000 σε 850 (-91%) και οι Ειδικοί Σύμβουλοι και Συνεργάτες από 2.298 σε 940 (-80%) και οι αποχωρήσεις των εργαζομένων που ξεπέρασαν τις 8.000 στη διετία. Όσον αφορά στις επιχορηγήσεις των Δήμων από τον Κρατικό Προϋπολογισμό οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι (ΚΑΠ) μειώθηκαν από το 2009 στο 2012 κατά 60% και οι επιχορηγήσεις τους για επενδύσεις (ΣΑΤΑ) μειώθηκαν κατά 55,16%, ενώ οι αποδόσεις της ΣΑΤΑ το 2012 είναι έως τώρα μηδενικές. Στον προϋπολογισμό του 2013 οι προβλέψεις είναι ακόμη πιο τραγικές αφού αφαιρούνται πόροι 1.738 εκ € χωρίς να υπολογιστούν τα έσοδα από τον ΦΑΠ και ταυτόχρονα εντάσσονται στους ΚΑΠ τα 830 εκ € τα οποία αφορούν στην άμεση απόδοση των προνοιακών επιδομάτων. Η κυβέρνηση λοιπόν θεωρεί πως το 2013 η τοπική αυτοδιοίκηση πρέπει να αρκεστεί στη χρηματοδότηση των 1.525 εκ. €. Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2013 σφραγίζει ουσιαστικά την κατάρρευση των δήμων. Αυτή όμως η συνταγή είναι ολέθρια για τον τόπο. Σε μία χώρα η οποία βυθίζεται στην ύφεση, με την ανεργία να καλπάζει και την φτώχια να απλώνεται, αντί να ενισχύεται η τοπική αυτοδιοίκηση προκειμένου να σηκώσει το βάρος της κοινωνικής συνοχής, αυτή επιλέγεται ως χώρος αφαίμαξης πόρων και ανθρώπινου δυναμικού. Σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα η οποία αντιμετώπισε δημοσιονομικά προβλήματα, η αυτοδιοίκηση δεν είχε παρόμοια μεταχείριση. Το αντίθετο. Αποτέλεσε τον πυλώνα κοινωνικής και τοπικής ανάπτυξης. Το ίδιο έπρεπε να συμβεί και στη χώρα μας. Το ίδιο ακριβώς ζητάμε επίμονα ως αυτοδιοίκηση, από την αρχή της κρίσης. Να είμαστε για την ελληνική κοινωνία ένας αξιόπιστος πυλώνας κοινωνικής προσφοράς, οικονομικής ανάπτυξης και παροχής υπηρεσιών υψηλού επιπέδου για τη διευκόλυνση της καθημερινότητας του πολίτη. Σήμερα η αυτοδιοίκηση εφαρμόζει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ενάντια στη φτώχια και την ασιτία. Οργανώνει συσσίτια, λειτουργεί κοινωνικά παντοπωλεία και φαρμακεία, χτυπά τους μεσάζοντες και την ακρίβεια. Σήμερα η αυτοδιοίκηση υλοποιεί εκατοντάδες προγράμματ κοινωνικής στήριξης που απευθύνονται σε χιλιάδες άπορους, σε 170.000 βρέφη και παιδιά, σε 100.000 άτομα που χρήζουν βοήθεια στο σπίτι, σε 1.000.000 ηλικιωμένους - μέλη των ΚΑΠΗ. Σήμερα η αυτοδιοίκηση λειτουργεί ένα αξιόπιστο δίκτυο κοινωνικής αλληλεγγύης που αποτελεί το μοναδικό δίχτυ προστασίας των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού. Εάν καταρρεύσει η αυτοδιοίκηση, όπως κάποιοι επιχειρούν να κάνουν, θα καταρρεύσει και αυτό το δίκτυο. Θα διαλυθεί και το τελευταίο ανάχωμα πριν την ανθρώπινη εξαθλίωση. Ε! λοιπόν όχι! Δεν μπορεί και δεν πρέπει να επικρατήσουν ο κανιβαλισμός και η ανθρωποφαγία στην κοινωνία μας. Δεν μπορεί να έχουμε μια κοινωνία χωρίς θεσμούς κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης. Σήμερα έχουμε να αντιμετωπίσουμε μία οργανωμένη επιχείρηση κατεδάφισης του θεσμού της αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα. Με θλίψη, τρόμο και οργή ακούσαμε από τα πιο επίσημα χείλη, αυτά του πρωθυπουργού, από το πιο επίσημο βήμα, εκείνο της βουλής, πως με τις ρυθμίσεις του ν.4093 θα χτυπηθεί η διαφθορά στην αυτοδιοίκηση. Δημιουργούν το κλίμα και την εντύπωση μιας καθολικής σήψης στους δήμους, προκειμένου να αποδυναμώσουν την αυτοδιοίκηση, να εδραιώσουν τις επιτροπείες και την υποχρηματοδότηση. Την ίδια στιγμή βέβαια στις κατ΄ ιδίαν συναντήσεις του με την ΚΕΔΕ ο πρωθυπουργός εκθειάζει την αυτοδιοίκηση για τη λειτουργία, τη συνεισφορά και το ρόλο της στην αντιμετώπιση της κρίση σε τοπικό επίπεδο. Το ίδιο συμβαίνει και με το σύνολο του πολιτικού συστήματος, έτσι όπως το αντιμετωπίσαμε στις συναντήσεις και διαβουλεύσεις μας. Πέρα από την έκφραση της συμπάθειας για τις περικοπές των χρηματοδοτήσεων και τα καλά του λόγια για την προσφορά μας, δεν έπραξε και δεν πράττει τίποτε για να υπερασπιστεί όχι απλά τα δίκαια αιτήματα μας, αλλά την ίδια τη φυσιογνωμία και την υπόσταση του θεσμού της αυτοδιοίκησης ο οποίος πλήττεται ανεπανόρθωτα.
Και εμείς; Τι κάνουμε εμείς απέναντι σε αυτή την επίθεση; Αντί να αναδείξουμε την πραγματική κατάσταση με μία επικοινωνιακή επίθεση, αμυνόμαστε και απολογούμαστε σε όλους εκείνους που βρίσκουν την ευκαιρία να μας δικάζουν στα τηλεπαράθυρα. Επιτέλους πρέπει να πούμε τα πράγμα τα με το όνομα τους. Εμείς ζητήσαμε τον προληπτικό έλεγχο από το ελεγκτικό συνέδριο. Εμείς ζητήσαμε την επέκταση του ελέγχου στα ν.π. και τις επιχειρήσεις. Εμείς ζητήσαμε την αυστηροποίηση των κανόνων διαφάνειας και δημοσιότητας. Εμείς ζητήσαμε την δημοσιοποίηση του πόθεν έσχες των αιρετών. Επιτέλους η ΚΕΔΕ πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες.
Τα κεντρικά όργανα της αυτοδιοίκησης πρέπει να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να απαντήσουν δυναμικά. Στις σημερινές συνθήκες ακόμη και η ανοχή, γίνεται συνενοχή στην επιχειρούμενη διάλυση των δήμων. Η ΚΕΔΕ έπρεπε ήδη να έχει προσφύγει στα συνταγματικά δικαστήρια, ενάντια στις διατάξεις που καταλύουν την διοικητική αυτοτέλεια. Έπρεπε ήδη να έχει μπλοκάρει την εφαρμογή των αντιαυτοδιοικητικών διατάξεων. Έπρεπε ήδη να έχει συγκαλέσει τη συνέχιση του έκτακτου συνεδρίου, ώστε να ληφθούν αποφάσεις, να συντονιστούμε και να επιβεβαιωθεί η ενότητα της αυτοδιοίκησης. Έπρεπε ήδη να έχει αντιμετωπίσει την επίθεση που δέχεται η αυτοδιοίκηση από όλους εκείνους που με ψευδολογήματα τη θεωρούν ως χώρο διαφθοράς και αδιαφάνειας.
Το ΔΣ της ΠΕΔ με την τελευταία του απόφαση πήρε θέση ενάντια σε όλες αυτές τις αντισυνταγματικές και καταστροφικές ρυθμίσεις.
• Διαφωνούμε πλήρως με τη θέσπιση του λεγόμενου «Παρατηρητήριου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ» αφού κάτι τέτοιο αντίκειται ευθέως στις συνταγματικές διατάξεις, καταλύει την διοικητική αυτοτέλεια της τοπικής αυτοδιοίκησης και συνιστά μία απαράδεκτη επιτροπεία. Αντί η κυβέρνηση να αποδώσει στην αυτοδιοίκηση τους πόρους που επί χρόνια υπεξαιρούσε, τους πόρους με τους οποίους είναι υποχρεωμένη να χρηματοδοτήσει τις αρμοδιότητες που μεταβίβασε και συνεχίζει να μεταβιβάζει, εγκαθιστά αντισυνταγματικές «επιτροπείες» για να ελέγχουν την φτώχεια των δήμων και να τιμωρούν ακόμη και τους πολίτες με αύξηση τελών. Η υποταγή της Ελλάδας στην τρόικα και η επιτροπεία της τελευταίας στον κρατικό προϋπολογισμό, δεν μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση για αντίστοιχη εφαρμογή και στην αυτοδιοίκηση. Η ελληνική αυτοδιοίκηση σε καμία περίπτωση δεν απεμπολεί τα δικαιώματα της όπως αυτά απορρέουν από τον Ευρωπαϊκό Χάρτη της Τοπικής Αυτονομίας ο οποίος κυρώθηκε με το νόμο 1850/1989 του ελληνικού κράτους. Η δυνατότητα της ελεύθερης διάθεσης επαρκών ιδίων πόρων για την άσκηση των αρμοδιοτήτων καθώς και η αναλογικότητα πόρων και αρμοδιοτήτων είναι δικαιώματα της αυτοδιοίκησης που έχουν κατοχυρωθεί από τον Ευρωπαϊκό Χάρτη της Τοπικής Αυτονομίας και δεν θα επιτρέψουμε την κηδεμονία τους από καμία επιτροπεία.
• Διαφωνούμε με τις περικοπές στις προσλήψεις του εποχικού προσωπικού και την πλήρη απαγόρευση των προσλήψεων μέχρι το 2016 σε συγκεκριμένες ειδικότητες δηλαδή σε κρίσιμους τομείς όπως είναι οι ανταποδοτικές υπηρεσίες, οι υπηρεσίες περιβάλλοντος ή οι κοινωνικές υπηρεσίες, αφού με τον τρόπο αυτό δυναμιτίζεται η λειτουργία των δήμων. Οι αναιμικές από προσωπικό δημοτικές υπηρεσίες είναι απολύτως βέβαιο πως στο επόμενο χρονικό διάστημα θα διαλυθούν, αφού δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στο ρόλο τους.
• Διαφωνούμε με τις απαράδεκτες διατάξεις για την κατάργηση οργανικών θέσεων συγκεκριμένων κλάδων και ειδικοτήτων, οι οποίες αποδυναμώνουν ακόμη περισσότερο τις δημοτικές υπηρεσίες και στέλνουν ακόμη περισσότερους στην αβεβαιότητα και την ανεργία. Ως σώφρονες και νοήμονες άνθρωποι δεν μπορούμε να έχουμε αντίρρηση με την απαραίτητη κινητικότητα του προσωπικού στο δημόσιο τομέα, από εκεί που πλεονάζει, εκεί που υπάρχει ανάγκη. Αρκεί αυτή η κινητικότητα να γίνεται με κανόνες μέσα σε ένα καθορισμένο, αντικειμενικό, δίκαιο και αξιοκρατικό πλαίσιο με τη σύμφωνη γνώμη των εμπλεκόμενων φορέων και την απόλυτη διασφάλιση της συνέχισης της εργασίας. Αντί λοιπόν να οικοδομηθεί μία ευέλικτη, παραγωγική και αποτελεσματική δημόσια διοίκηση με μετρήσιμους στόχους και αντικειμενική και αξιοκρατική αξιολόγηση επιλέγεται το αναποτελεσματικό ψαλίδισμα των οργανικών θέσεων θαρρείς και τα πάντα είναι ζήτημα αριθμών. Δεν έχουμε καμία αντίρρηση στην αυτοδίκαιη αργία των επίορκων και όσων με παράνομες πράξεις υπονομεύουν τη λειτουργία της αυτοδιοίκησης. Ζητούμε την παραδειγματική τους τιμωρία. Ποτέ δεν συγκαλύψαμε τα ελάχιστα φαινόμενα διαφθοράς και τους ηθικούς και φυσικούς αυτουργούς, το αντίθετο, σε πολλές περιπτώσεις εμείς οι ίδιοι τους αποκαλύψαμε και τους παραπέμψαμε στη δικαιοσύνη.
• Διαφωνούμε με τη συνεχιζόμενη μισθολογική υποβάθμιση των εργαζομένων στην αυτοδιοίκηση, η οποία επιδεινώνει την οικονομική θέση και την ανασφάλεια τους και θίγει την αξιοπρέπεια τους. Εργαζόμενοι που απλώς επιζούν ή ζουν με δανεικά δεν είναι δυνατόν να προσφέρουν και να παράγουν αυτά που θέλουν και μπορούν. Ταυτόχρονα το ΔΣ πρότεινε μία σειρά ενεργειών προκειμένου να ενεργοποιήσει το σύνολο των αυτοδιοικητικών δυνάμεων στη χώρα, με σκοπό να ανατραπούν οι διατάξεις οι οποίες ακυρώνουν την αυτοδιοίκηση και πλήττουν τα συμφέροντα των πολιτών και της κοινωνίας.
• Ζητήσαμε την άμεση και χωρίς καθυστέρηση προσφυγή ενώπιον των ελληνικών και ευρωπαϊκών συνταγματικών δικαστηρίων, ώστε να καταδειχτεί πως ο ν.4093/2012 έρχεται σε αντίθεση με το ελληνική σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Χάρτα Τοπικής Αυτονομίας. • Αξιώσαμε από την ΚΕΔΕ να προχωρήσει άμεσα στη συνέχιση του έκτακτου συνεδρίου, στο οποίο πρέπει να αποφασιστούν ενέργειες και δράσεις για να μην εφαρμοστούν οι αντισυνταγματικές, αντιαυτοδιοικητικές, αντεργατικές και αντιευρωπαϊκές διατάξεις του μεσοπρόθεσμού. • Δηλώσαμε πως δεν πρόκειται να επιτρέψουμε καμία υπηρεσιακή διαδικασία από την οποία θα προκύψουν στοιχεία προς τα αρμόδια υπουργεία για να προωθηθούν απολύσεις προσωπικού. • Προτείναμε τη λήψη απόφασης για την ομαδική υποβολή παραιτήσεων των δημάρχων και των δημοτικών συμβουλίων της χώρας, προκειμένου να καταστεί σαφής η βούληση της αυτοδιοίκησης για έναν ασυμβίβαστο και ανυποχώρητο αγώνα.
Θεωρώ πως η αντίδραση μας απέναντι στην αντισυνταγματική ρύθμιση του Παρατηρητηρίου, πρέπει να είναι έμπρακτη και καθολική. • Η ΚΕΔΕ να μην ορίσει εκπρόσωπο της και να μη υπογράψει κανένα μνημόνιο συνεργασίας • Κανένας δήμος να μη στείλει τα στοιχεία εκείνα που ορίζει η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου
Επιπλέον η ΚΕΔΕ οφείλει να προωθήσει χωρίς καμία άλλη καθυστέρηση ένα ολοκληρωμένο επικοινωνιακό πρόγραμμα, με στόχο να αποκατασταθεί η αλήθεια σε σχέση με την πραγματική προσφορά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που δυστυχώς αποσιωπάται, κακοποιείται βάναυσα και διασύρεται αναιτιολόγητα και αδικαιολόγητα από πολλές πλευρές. Η φήμη που τεχνηέντως διασπείρεται πως οι δήμοι είναι εστίες διαφθοράς, εξαιτίας δυστυχώς ελαχίστων κακών περιπτώσεων, πρέπει να ανατραπεί και να αναδειχθεί το αυστηρό αλλά αναγκαίο πλαίσιο ελέγχου της διαχείρισης τους. Θα πρέπει να γίνει γνωστό το πλήθος των αρμοδιοτήτων που ασκεί σήμερα η αυτοδιοίκηση χωρίς πρόσθετους πόρους και χωρίς επιπλέον προσωπικό. Η ελληνική κοινωνία θα πρέπει να μάθει την πλήρη αλήθεια για το τι προσφέρουν οι δήμοι στον τομέα της παιδείας, του αθλητισμού, του πολιτισμού, της προστασίας του περιβάλλοντος, της κοινωνικής συνοχής, της στήριξης των ΑΜΕΑ, των ηλικιωμένων κλπ.
Η ΚΕΔΕ πρέπει να κινηθεί γρήγορα, αποφασιστικά και δυναμικά. Να προωθήσει όλες τις ενέργειες και δράσεις, ακριβώς έτσι όπως τις εισηγηθήκαμε ως ΠΕΔ Κεντρικής Μακεδονίας και αποφασίστηκαν στις τελευταίες συνεδριάσεις του ΔΣ.
Στο πλαίσιο αυτό η Γενική μας Συνέλευση πρέπει να πάρει αποφάσεις. Η αυτοδιοίκηση και οι εργαζόμενοι σ΄ αυτήν μπορούμε να αναδείξουμε τη συλλογικότητα, να δώσουμε κοινούς αγώνες, να σταθούμε αλληλέγγυοι και ισχυροί για μια πολιτική διαφορετική, για μια πολιτική ελπίδας. Να προστατέψουμε το κύρος, την αξία και το αναντικατάστατο του ρόλου της αυτοδιοίκησης.